Bara’a Al-Shobaki
Op onze social media kanalen, maar ook hier op de website delen we geregeld de verhalen van inspirerende ondernemers. Dit keer het verhaal van de 25-jarige Bara’a Al-Shobaki, die verscheidene ondernemersprijzen won met haar bedrijf dat zich specialiseert in zeep, oliën en schoonheidsproducten met natuurlijke ingrediënten. Maar dat ging niet zonder slag of stoot. Bara’a woont namelijk in Jordanië en daar zijn de mogelijkheden voor vrouwelijke ondernemers stukken beperkter dan in Nederland. Ondanks alle obstakels die ze op haar weg naar succes tegen kwam, is ze inmiddels eigenaar van een eigen fabriek en een bloeiend bedrijf. Hoe zij succesvol is geworden? In samenwerking met CARE kregen we de kans om meer te weten te komen over Bara’a’s reis als vrouwelijke ondernemer in Jordanië.
Bara’a: “We zijn met zeven kinderen in dit gezin. Met zijn werk als elektrotechnisch ingenieur verdient mijn vader niet genoeg om ons allemaal te onderhouden. Daarom begon mijn moeder met het kopen en verkopen van kleding. Als wij naar school waren, maakte ze eerst het huis schoon, vervolgens maakte ze het avondeten klaar en tussen 10.00 en 13.00 uur ontving ze klanten aan huis. Haar business groeide zo hard, dat ze meer dan 250 klanten had en zelfs ging exporteren naar Syrië.”
De eerste stappen in het ondernemerschap
“Na mijn schooltijd besloot ik om economie te gaan studeren, wat in Jordanië ongewoon voor een vrouw is. Om die reden vertelde mijn vader aan anderen ook meestal dat ik techniek studeerde, omdat hij dacht dat dat meer geschikt was voor een jonge vrouw. Op de universiteit begon ik met mijn bedrijf en kon ik de dingen die ik in leerde, direct toepassen in de praktijk: het hielp me bij het ontwikkelen van een businessplan, het maken van winstberekeningen, het benaderen van nieuwe markten en het maken van verstandige zakelijke beslissingen. Het leerde me ook dat ik op mezelf kon vertrouwen. Mijn producten, zeep en oliën, verkocht ik aan vrienden. Het deed me beseffen hoe graag ik dingen produceerde.
Maar ook de economische situatie in ons gezin motiveerde me om mijn bedrijf op te zetten. Mijn twee zussen studeerden tegelijk met mij aan de universiteit, dus de kosten waren hoog. Ik wilde mijn eigen kosten kunnen dekken, zodat ik geen financiële last voor het gezin zou zijn. Ik stond aan het begin van de droom om zelfredzaam te zijn en mijn eigen inkomsten te genereren, en ik vond het geweldig! Op dat moment kreeg ik het idee om mijn project uit te breiden van een eenvoudig idee dat ik thuis uitvoerde naar een groot en succesvol project.
Helaas was mijn vader tegen mijn beslissing. Hij vond dat ik een ander beroep moest kiezen. In Jordanië wordt van afgestudeerde vrouwen verwacht dat ze in de dienstensector, zoals het onderwijs, gaan werken. We hebben ook een cultuur van schaamte: het is een schande voor een vrouw om in de productie te werken, en het is een schande om azijn of zeep te produceren en je producten aan andere handelaren te laten zien. Mijn vader maakte zich zorgen dat ik schande over het gezin zou brengen doordat ik met zoveel mannen te maken zou krijgen in mijn werk. Zelfs nu nog is het voor mij als jonge vrouw niet gemakkelijk om naar een door mannen gerunde fabriek te gaan en te vragen om de materialen die ik nodig heb om mijn producten te maken. Productiebedrijven in Jordanië worden gemonopoliseerd door mannen, dus mijn werk is vrij ongebruikelijk. Mijn moeder steunde me echter, omdat ze deze weg zelf al had geprobeerd.”
Geld lenen
“Ik wist dat ik geld nodig had om mijn bedrijf te kunnen laten groeien, dus ging ik naar de bank voor een lening. Ik heb het maandenlang bij verschillende banken geprobeerd, maar niemand wilde me steunen. Iedereen vroeg om zekerheden of hoge garanties die niet haalbaar waren. Ze eisten dat ik meer dan één sponsor zou hebben, maar ik kende niemand uit de industriesector die garant kon staan voor mijn project. Ik denk dat de banken verrast waren door een jonge ambitieuze vrouw die een fabriek wilde oprichten. Deze instellingen waren niet in staat de wet- en regelgeving rond garanties te omzeilen en mij een lening te verstrekken. Ik probeerde hen te overtuigen door voorbeelden van mijn werk te laten zien, maar niemand wilde me helpen. Dus in plaats daarvan heb ik zelf 20 JOD (28 USD) bij elkaar gebracht om de basismaterialen aan te schaffen, zodat ik van huis uit kon blijven produceren.”
Liefde voor de natuur
“Omdat ik op het platteland ben opgegroeid, heb ik veel liefde voor de natuur en besloot ik me te specialiseren in het maken van natuurlijke producten. Ik heb nu een breed scala aan producten, waaronder oliën, azijn en schoonheidsproducten die allemaal volledig natuurlijke ingrediënten bevatten. Daarnaast wacht ik nu op een patent voor dadelazijn. Recycling is belangrijk voor me en ik recycleer een deel van de afgewerkte olie en zet die vervolgens om in zepen en schoonmaakmiddelen. Ik recycleer ook dozen en papier voor het verpakken van mijn producten. Dat is niet alleen goedkoper, maar helpt ook het milieu.”
Winnaarsmentaliteit
“Mensen begonnen mijn zakelijk succes op te merken, zelfs toen ik nog op de universiteit zat. Ik won een aantal prijzen, waaronder de My Idea Award in 2014 ter waarde van 1000 JOD (1.400 USD) en de Best Student Company Award in 2015, ook ter waarde van 1.000 JOD. Deze prijzen gaven mijn bedrijf echt een boost. Zo kon ik goed marktonderzoek doen. Al snel daarna begonnen banken me serieus te nemen en kon ik een lening afsluiten van 5.000 JOD (7.000 USD) van het landbouwkredietfonds. Ze waren erg toegeeflijk, vooral omdat ik een prijswinnaar was en omdat mijn project al was opgestart. Hierdoor kregen ze vertrouwen in mijn project. Omdat het fonds van oorsprong een overheidsinstelling is, hebben ze de bevoegdheid om leningen te verstrekken voor het ontwikkelen van projecten zoals het mijne. Ze gaven ook clementie met betrekking tot financiële garanties. Met die lening kan ik nu van mijn kleine project een fabriek maken. Ik betaal de lening over vijf jaar terug.”
Mannenwereld
“De bankwereld wordt nog steeds door mannen gedomineerd. Ik zou graag zien dat ze vrouwen betrekken bij de ontwikkeling van diensten en producten. Er zijn genoeg vrouwen in Jordanië met financiële vaardigheden en kennis. Ik kan je verzekeren dat het aan boord hebben van vrouwen verschil maakt. Dat komt omdat we weten welke hindernissen we dagelijks moeten nemen. We weten wat we nodig hebben. Maar het belangrijkste is dat we weten wat we kunnen bereiken.”
Fabriekseigenaar
“Dankzij de hulp van CARE, die me bijstonden in de vorm van trainingen, ondersteuning en een subsidie voor mijn bedrijf, ben ik de trotse eigenaar van een microfabriek. Ik verkoop mijn producten in salons, winkels, bazaars en online. Nu komen er nog veel meer jonge vrouwen naar me toe voor advies en motivatie. Ik vertel ze dat ze dat liefde voor hun werk belangrijk is. Ik heb ook samen met vrienden een vereniging opgezet, die zich richt op het versterken van de positie van Jordaanse vrouwen op de arbeidsmarkt.”
Trots
“Na mijn zakelijk succes en alle prijzen die ik heb gewonnen, heeft mijn vader nu een totaal andere kijk op mij. Hij is trots op alles wat ik heb bereikt. Ik heb zoveel geleerd van mijn moeder – zij heeft mij gemotiveerd. Ik heb van haar geleerd hoe ik zelfrespect kan krijgen en de beperkingen van de gemeenschap kan doorbreken. In de toekomst wil ik mijn MBA afronden en die kennis gebruiken in mijn werk. Met behulp van natuurlijke Jordaanse bronnen, wil ik mijn producten diversifiëren en uitbreiden. Ik wil me echt onderscheiden in de industriële sector en daar mijn stempel op drukken. Niet eens zozeer voor een persoonlijk succes. Succes heeft een positieve invloed op mijn gemeenschap.”
Het mag duidelijk zijn: deze jonge vrouw heeft een stalen vastberadenheid om niet alleen te slagen in een door mannen gedomineerde sector, maar ook om andere jonge vrouwen te inspireren om haar voorbeeld te volgen.
CARE gelooft dat het stimuleren én faciliteren van ondernemerschap een belangrijke stap is om de positie van de vrouw te versterken. Met steun van de H&M Foundation zetten zij zich in om vrouwen in arme gemeenschappen te helpen. CARE’s Women in Enterprise Programma zorgt onder andere voor ondernemingstrainingen en kapitaal om een bedrijf op te starten of uit te breiden. Vrouwen worden getraind in wat ze nodig hebben, bijvoorbeeld op het gebied van sales, algemene business vaardigheden en financiën. Zo verbeteren ze zelf hun toekomst – en die van hun omgeving. Dit helpt namelijk niet alleen het inkomen van vrouwen te verhogen en meer kansen te creëren, maar bevordert ook de gelijkheid tussen man en vrouw. Deze financiële inclusie – want dat is in essentie wat CARE hiermee beoogt – blijkt uit onderzoek een van de beste manieren te zijn om de cyclus van armoede te doorbreken. Vrouwelijke ondernemers in lage lonenlanden hebben vaak minder toegang tot financiële producten en dienstverlening dan mannen, terwijl zij een veel veiligere en waardevolle investering vormen. Sterker nog: het kan de wereldeconomie op jaarbasis 330 miljard dollar opleveren.
CARE roept financiële instellingen over de hele wereld dan ook op om vrouwelijke ondernemers beter te bedienen. Met behulp van de ‘Access Approved’ campagne vertellen vrouwen in Sri Lanka, Ivoorkust, Jordanië en Peru hoe banken hun beleid kunnen veranderen om vrouwelijke ondernemers toegang te geven tot financiële producten en diensten. Dat kan op de volgende manieren:
Ontwikkel producten en diensten die speciaal gericht zijn op vrouwelijke ondernemers;
Bied alternatieven voor onderpand, zoals collectieve leningen, en introduceer leningen met flexibelere terugbetalingsmogelijkheden;
Stel meer vrouwen aan in de financiële sector en voorzie hen van geschikte trainingen.
Ik kan niet anders dan zeggen dat ik fan ben van CARE’s Women in Enterprise Programma. In Ethiopië bijvoorbeeld, zijn recent 5.000 vrouwelijke ondernemers ondersteund, waardoor zij hun inkomen zagen groeien met 500%. In totaal zijn de afgelopen vijf jaar ruim 133.000 vrouwelijke ondernemers in lageloonlanden geholpen. Meer onderzoeksgegevens zijn hier te vinden. Ik sta 100% achter CARE’s missie en ben er heilig van overtuigd dat het steunen van vrouwelijk ondernemerschap in deze landen groot verschil zal maken.
– Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met CARE Nederland.
Door: Jill Verberkt